Melaksanakan Keputusan Muzakarah Jawatankuasa Fatwa
Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam
Malaysia.
2.
Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi
Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-33 yang bersidang pada 11 Oktober 1993
telah membincangkan isu berkaitan amalan ilmu hitam dan sihir.
Muzakarah telah memutuskan bahawa :
(i)
Perbuatan
sihir adalah dosa besar dan boleh membawa kepada syirik dan hukum
mempelajarinya adalah haram.
(ii) Pengamal sihir yang mendatangkan mudharat
kepada manusia adalah berdosa besar dan pelaku jenayah, maka wajib dihukum
qisas/ hudud.
(iii) Pihak berkaitan
hendaklah menyediakan peruntukan undang-undang bagi menghukum pengamal-pengamal
yang sabit melakukan sihir.
3.
Keputusan
yang dicapai ini menunjukkan bahawa isu berkaitan ilmu dan amalan sihir ini
perlu dipandang serius oleh pihak berwajib. Malangnya, sehingga ke hari ini,
peruntukan undang-undang yang disyorkan oleh pihak Jawatankuasa Fatwa masih
belum digubal oleh mana-mana pihak berkuasa negeri. Justeru, ia menimbulkan
pelbagai persoalan terutama mengenai kuasa yang dimiliki oleh Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan dan
sejauh manakah pematuhan kepada keputusan yang dicapai pada tahun 1993 itu.
Oleh itu, masanya sudah tiba bagi pihak-pihak berwajib untuk merealisasikan
keputusan tersebut.
Melaksanakan Resolusi-Resolusi
yang dicapai dalam Muzakarah dan Seminar
4.
Resolusi yang disepakati dalam beberapa
muzakarah dan seminar berkaitan jenayah sihir mendesak agar pihak berwajib
mengambil tindakan segera bagi menggubal undang-undang yang boleh menghukum
pengamal sihir. Antara muzakarah tersebut ialah:
(i)
Muzakarah Pakar:
Bentuk Sihir Pengasih dan Metodologi Diagnosis yang telah diadakan pada 17
Disember 2009;
(ii) Muzakarah Pakar: Cabaran Pendakwaan Ahli Sihir di Mahkamah yang telah
diadakan pada 21 Julai 2010;
(iii) Seminar Undang-undang Jenayah Sihir yang telah diadakan pada 10 Oktober
2010;
(iv) Seminar Isu-isu Semasa Mahkamah Syariah ke-12 yang telah diadakan pada 2
November 2011;
(v) Persidangan
Meja Bulat bagi mewujudkan Modul Istitabah Baitul Iman yang telah diadakan
pada 17-20 Januari 2012; dan
(vi) Muzakarah
bagi membincangkan undang-undang sihir yang telah diadakan pada 28-30 April 2013.
Merealisasikan Komitmen
Kerajaan untuk Membanteras Jenayah seperti yang diperuntukkan di bawah Bidang
Keberhasilan Utama Nasional (NKRA)
5.
Pihak
kerajaan amat komited dalam usaha membenteras kegiatan jenayah. Perkara ini
diterjemahkan melalui misi untuk mengurangkan jenayah sebagai salah satu
matlamat Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) yang menjadi tonggak kepada
Program Transformasi Kerajaan (GTP). Justeru, pihak berkuasa juga perlu memberi
perhatian kepada masalah jenayah yang
dilakukan dengan menggunakan ilmu sihir.
Memacu Agenda Transformasi Sistem
Perundangan Islam yang diperkenalkan oleh Kerajaan
6.
Selaras dengan dasar Kerajaan di bawah Government
Transformation Programme (GTP), Jabatan
Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) telah mengambil langkah proaktif dengan
membentangkan Dokumen Pelan Strategik JAKIM 2009-2014. Pelan ini digubal
dengan mengambil kira isu-isu dan
cabaran semasa yang dihadapi oleh umat Islam. Pelbagai agenda kritikal telah
ditentukan untuk diberi tumpuan sepanjang tempoh pelaksanaannya. Isu-isu berkaitan jenayah sihir yang sudah lama tertangguh
perlu diberi tumpuan dalam agenda transformasi ini.
Kajian
tentang ilmu dan amalan sihir yang dilakukan di Malaysia
7.
Satu kajian telah dilakukan oleh William Shaw
tentang amalan sihir oleh masyarakat di Malaysia sekitar tahun 1975. Dalam
bukunya Aspects of Malaysian Magic
yang diterbitkan oleh Muzium Negara, beliau menyatakan bahawa hampir saban tahun, sebilangan masyarakat
di Malaysia percaya bahawa mereka telah menjadi mangsa sihir dan telah
mendapatkan rawatan dari pengamal perubatan tradisional di samping ’menghantar
balik’ sihir itu kepada tuannya.
8.
Pada tahun 2012, Pengarah Jabatan Siasatan Jenayah Komersial
Bukit Aman, Datuk Syed Ismail Syed Azizan menyatakan bahawa kerugian akibat
penipuan oleh pengamal perubatan tradisional pada tahun 2012 adalah sebanyak
RM12.5 juta iaitu pertambahan sebanyak 63.4%.
9.
Tinjauan
yang dilakukan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) pada tahun 2004 pula menunjukkan
bahawa sebanyak 69.4% rakyat Malaysia pernah menggunakan perkhidmatan perubatan tradisional dan komplementari
(PT&K) sekurang-kurangnya sekali semasa hayat mereka. Justeru, bagi
tujuan mengawal selia perkhidmatan pengamal PT&K di Malaysia, Akta
Perubatan Tradisional dan Komplementari 2013 telah diwartakan pada 7 Februari
2013.
Kes-kes
yang dilaporkan di mahkamah
10.
Dari
aspek perundangan, terdapat beberapa kes yang mempunyai kaitan dengan
penggunaan ilmu sihir telah dibicarakan di Mahkamah Sivil dan Mahkamah Syariah.
Antara kes-kes yang terkenal ialah :
(i)
Kes Pendakwa
Raya lwn. Mat Saad Mat Isa & 2 Lagi
[2005] 1 AMR 29 dan Sabarudin Bin Non & Ors v. PP [2005] 4 MLJ 37 yang menyebut
secara terang-terangan bahawa sihir
berbentuk santau telah digunakan sebagai salah satu cara untuk membunuh mangsa.
(ii)
Kes Juraimi Bin Husin v. PP dan Mohd Affandi b. Abdul Rahman &
Anor v. PP [1998] 1 MLJ 537 yang menyaksikan seorang pengamal ilmu hitam, Mona Fandey, yang
telah didakwa membunuh Allahyarham Dato’ Mazlan.
(iii)
Kes Tan Mui Choo & Anor v. PP [1987] 1 MLJ 267 berkaitan
pembunuhan ke atas dua kanak-kanak yang turut melibatkan upacara pemujaan dan
sihir.
(iv)
Kes Dato Mokhtar Bin Hashim & Anor v. PP [1983] 2 MLJ 232 yang menunjukkan adanya penggunaan ilmu sihir untuk melemah dan
melumpuhkan mangsa sebelum dibunuh.
(v)
Kes Francis A/L Anthonysamy v. PP [2003] 2 MLJ 49 pula
melibatkan peranan bomoh yang menyarankan supaya tertuduh mendapatkan kepala
manusia untuk dipuja bagi memenangi nombor ekor.
(vi)
Kes PP v. Vasavan Sathiadew & Ors [1990] 1 MLJ 151 berkaitan penggunaan khidmat ahli sihir
oleh isteri si mati apabila dia
mengetahui bahawa suaminya telah curang.
(vii)
Kes Muniandy & Ors v. PP [1966] 1 MLJ 257 dan kes B v. P [1998] 5 MLJ 787 melibatkan
dakwaan penggunakan ilmu hitam sehingga menyebabkan ahli keluarga mereka
berpecah dan bergaduh sesama sendiri.
(viii)
Kes Safura Bte Ya'cob v. Saripah Raziah Bte
Mustafa [2003] MLJU 9 (Malayan Unreported Judgments) melibatkan defendan
yang didakwa memfitnah plaintif mendapatkan khidmat ahli sihir untuk menyihir
beliau.
(ix)
Kes Mustafa Batcha lawan Habeeba Abd. Rahman [1410] JH 41 melibatkan dakwaan oleh suami bahawa beliau
melafazkan talaq dalam keadaan
beliau tidak sedar kerana dipengaruhi sihir.
(x)
Kes Re Wan Norsuriya [1418] JH 211 melibatkan
pemohon yang mendakwa berada di bawah pengaruh sihir ketika melangsungkan
perkahwinan.
11.
Kes-kes di atas menunjukkan wujudnya penggunaan ilmu sihir dalam kehidupan manusia. Walau bagaimanapun,
disebabkan ketiadaan peruntukan undang-undang, maka pengamal-pengamal sihir dan
individu-individu yang mendapatkan perkhidmatan mereka terlepas dari sebarang
tindakan undang-undang.
PERKARA-PERKARA
YANG HENDAK DICADANGKAN
Mewartakan amalan sihir sebagai jenayah Syariah
12.
Hasil daripada kajian yang telah dijalankan,
Jawatankuasa Kajian Undang-Undang Sihir mencadangkan agar satu peruntukan tambahan dalam enakmen atau akta kesalahan jenayah
Syariah yang mengandungi definisi, senarai kesalahan-kesalahan dan hukumannya
telah didraf sebagaimana yang berikut :
Definisi Sihir
“Sihir”
ertinya apa-apa jampi, mantera, perkataan, ungkapan atau perbuatan tertentu
dengan menggunakan bahan atau peralatan, atau apa-apa cara lain, yang menyalahi
hukum Syarak, sama ada kesan daripada amalan itu menyebabkan dharar kepada seseorang atau tidak.
Peruntukan
Kesalahan
(1) Mana-mana
orang yang mengamalkan sihir adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila
disabitkan hendaklah dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun dan disebat
tidak melebihi enam sebatan dan didenda tidak melebihi lima ribu ringgit.
(2) Mana-mana
orang yang menggunakan amalan sihir terhadap orang lain adalah melakukan satu
kesalahan dan apabila disabitkan hendaklah dipenjarakan selama tempoh tidak
melebihi tiga tahun dan disebat tidak melebihi enam sebatan dan didenda tidak
melebihi lima ribu ringgit.
(3) Mana-mana
orang yang mendapatkan khidmat pengamal sihir untuk mencapai apa-apa tujuan
adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan hendaklah dipenjarakan
selama tempoh tidak melebihi tiga tahun dan disebat tidak melebihi enam sebatan
dan didenda tidak melebihi lima ribu ringgit.
(4) Mana-mana
orang yang menyebabkan sesuatu sihir itu diamalkan atau disebarkan adalah
melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan hendaklah dipenjarakan selama
tempoh tidak melebihi tiga tahun dan disebat tidak melebihi enam sebatan dan
didenda tidak melebihi lima ribu ringgit.
(5) Mahkamah boleh
memerintahkan supaya apa-apa peranti, dokumen, barang atau benda yang digunakan
dalam pelakuan atau yang ada kaitan dengan kesalahan yang disebut dalam
subseksyen (1), (2), (3) atau (4) dilucuthakkan dan dimusnahkan, walaupun tiada
seorang pun telah disabitkan atas kesalahan itu.
(6) Jika Mahkamah
telah mensabitkan mana-mana orang atas suatu kesalahan di bawah subseksyen (1),
(2), (3) atau (4) Mahkamah itu boleh, sebagai tambahan bagi apa-apa hukuman
yang ditentukan bagi kesalahan itu, memerintahkan mana-mana orang sedemikian
dikomitkan ke pusat pemulihan diluluskan untuk menjalani apa-apa kaunseling
atau pemulihan selama apa-apa tempoh yang tidak melebihi satu tahun sebagaimana
yang dinyatakan dalam perintah itu; tetapi jika apa-apa hukuman pemenjaraan
dikenakan sekali dengan kaunseling atau pemulihan, tempohnya tidaklah boleh
melebihi agregat tiga tahun.
Perbuatan Sebagai Persediaan Untuk Melakukan Sihir
(1) Mana-mana
orang yang melakukan apa-apa perbuatan sebagai persediaan untuk mengamalkan
atau menggunakan sihir adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan
hendaklah dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi tiga tahun dan disebat
tidak melebihi enam sebatan dan didenda tidak melebihi lima ribu ringgit.
Misalan
(a)
Seseorang itu dikatakan mengamalkan sihir
dalam keadaan-keadaan berikut:
(i) A memakai tangkal yang
diperbuat dari taring harimau yang telah dijampi dengan tujuan dipandang gerun
oleh orang lain. A adalah mengamalkan sihir.
(ii) A, dengan bacaan jampi,
membelah abdomen B dengan tangan kosong dan berjaya mengeluarkan batu karang
dari abdomen B. A adalah mengamalkan sihir walaupun B sembuh dari penyakitnya
itu.
(b)
Seseorang itu dikatakan menggunakan amalan sihir
terhadap orag lain dalam keadaan-keadaan berikut:
(i) A menaburkan pasir kubur
yang telah dibacakan mantera di laluan masuk premis perniagaan B dengan niat
menutup pandangan pelanggan yang datang ke premis B. A telah menggunakan amalan
sihir terhadap B.
(ii) A, sambil membaca
mantera, menikamkan pisau yang dibalut kain kuning ke bahagian abdomen patung
yang dililit padanya gambar B dengan menggunakan benang tiga warna. A telah
menggunakan amalan sihir terhadap B.
(c)
Seseorang itu dikatakan mendapatkan khidmat
pengamal sihir dalam keadaan-keadaan berikut:
(i)
A mengupah B untuk memasang susuk ke mukanya supaya
kelihatan cantik. B memasukkan susuk jarum emas yang telah dijampi ke muka A. A
mendapatkan khidmat dari pengamal sihir iaitu B manakala B adalah mengamalkan
sihir.
(ii)
A meminta B, iaitu seorang bomoh, supaya
menyebabkan C dan isterinya D, bercerai berai. B lalu membaca mantera terhadap
tulang kucing dan tulang anjing yang dibalut bersama dengan nama C dan D, lalu
ditanam di bawah rumah C dan D. B adalah melakukan sihir manakala A mendapatkan
khidmat sihir dari B.
(d)
Seseorang itu dikatakan menyebabkan sesuatu sihir
itu diamalkan atau disebarkan dalam keadaan-keadaan berikut:
(i) A mengajarkan B ilmu
santau bagi tujuan untuk membalas dendam terhadap C. B melakukan seperti yang
diajar. A adalah melakukan kesalahan menyebarkan sihir manakala B adalah
melakukan sihir.
Pemakaian prosedur siasatan, geledahan, tangkapan dan
sitaan
13.
Adalah dicadangkan
agar prosedur siasatan bagi kes-kes melibatkan ilmu sihir dibahagikan kepada
beberapa peringkat:
(i)
Aduan kepada pegawai penyiasat;
(ii) Siasatan;
(iii) Siasatan Lanjut;
(iv) Tangkapan;
(v) Geledahan;
(vi) Sitaan; dan
(vii) Laporan Kertas siasatan kepada
bahagian pendakwaan.
(Sila rujuk Carta Alir Proses Siasatan di Lampiran C dan
Lampiran D)
14.
Adalah dicadangkan juga agar pegawai yang melakukan siasatan
mempunyai segala kuasa siasatan yang diperuntukkan dalam seksyen 54 hingga
seksyen 66 Akta Tatacara Jenayah Syariah (Wilayah-Wilayah Persekutuan) untuk
membuat rakaman percakapan saksi-saksi, penggeledahan dan pengumpulan
keterangan dan eksibit, tangkapan dan tahanan serta soal siasat sehingga
selesai penyiasatan kes di mana OYDS dituduh di Mahkamah.
15.
Pegawai penyiasat ini akan mempunyai
peranan-peranan seperti yang berikut:
(i)
menerima dan menimbangkan apa-apa aduan tentang perlakuan
kesalahan berkaitan sihir dan melakukan siasatan;
(ii) mengesan dan menyiasat apa-apa
pelakuan yang menimbulkan keraguan dan syak yang munasabah, percubaan atau
komplot untuk melakukan apa-apa kesalahan berkaitan sihir;
(iii) meneliti dan mengkaji segala
aspek amalan serta kaedah-kaedah dan bahan-bahan bukti yang mensabitkan kepada
amalan sihir yang biasa digunakan dengan tujuan untuk memudahkan penemuan dan
pembuktian kesalahan berkaitan sihir;
(iv) mempermudahkan siasatan dan
menghasilkan kualiti siasatan yang jelas lagi konkrit bagi tujuan pendakwaan
OYDS di mahkamah;
16.
Mana-mana pihak yang mempunyai sebab yang munasabah bahawa satu
kesalahan berkaitan sihir dilakukan, maka beliau perlu membuat aduan kepada
pegawai penguatkuasa agama dengan mengisi Borang 5. Mangsa juga dikehendaki mengisi
Borang Aduan Mangsa Sihir. (Sila rujuk Lampiran E)
Aduan kepada pegawai penguatkuasa agama
17.
Apabila pengaduan atau laporan dibuat kepada seorang Pegawai
Penguatkuasa Agama berkenaan suatu kesalahan berkaitan sihir, maka Pegawai
Penguatkuasa Agama tersebut atau mana-mana pegawai lain di bawah arahannya
hendaklah menulis maklumat itu dan setelah menulis hendaklah dibaca semula
kepada pengadu. Setiap pengaduan hendaklah ditulis dalam buku laporan yang
disimpan oleh Ketua Penguatkuasa Agama dan hendaklah ditulis tarikh dan waktu
aduan dibuat, sama ada diberi dengan tulisan atau percakapan. Setelah membuat
pengaduan, ia hendaklah ditandatangani oleh pengadu itu sendiri.
18.
Maklumat dalam Borang 5 hendaklah mengandungi butiran-butiran
berikut:
(i) Apakah kejadian yang hendak
dilaporkan;
(ii) Bilakah tarikh dan masa
berlakunya kejadian itu;
(iii) Di manakah tempat atau lokasi
berlakunya kejadian;
(iv) Siapa orang terlibat atau disyaki
sekiranya ada saksi yang melihat dan sebagainya;
(v) Bagaimana cara atau bagaimana kes
itu berlaku dan cara jenayah itu dilakukan;
(vi) Akibat yang ditanggung oleh
mangsa seperti kerosakan, kerugian, kecederaan yang dialami.
19.
Maklumat yang dibuat perlu
memenuhi syarat-syarat yang berikut:
(i)
Maklumat dibuat atas kesedaran sendiri, bukannya kerana percaya kepada
telahan atau ramalan seseorang;
(ii) Maklumat
dibuat setelah pengadu atau warisnya
itu, mengalami tanda-tanda yang
mempunyai kaitan dengan simptom-simptom lazim terkena sihir.
(iii) Pengadu
atau warisnya itu mesti mempunyai bukti-bukti yang boleh menyebabkan beliau atau
warisnya itu percaya bahawa beliau atau
warisnya itu telah disihir;
(iv) Maklumat
mesti dilakukan tanpa prejudis kepada sesiapa
dan demi untuk mencari keadilan bagi dirinya atau diri mangsa.
20.
Apabila sesuatu aduan dibuat, pengadu atau mangsa hendaklah
dirujuk kepada pegawai penyiasat terlebih dahulu bagi dilakukan siasatan awal.
Siasatan ini dilakukan dengan tujuan untuk memastikan bahawa pengadu atau
mangsa mengalami simptom lazim gangguan makhluk halus.
Siasatan Awal
21.
Dalam siasatan awal ini, pengadu atau mangsa dikehendaki menjawab
satu set soalan dalam Borang Soal Siasat Aduan Sihir (Sila rujuk Lampiran
F) yang merupakan saringan pertama bagi memastikan simptom yang dialami
oleh pengadu atau mangsa benar-benar berpunca dari gangguan makhluk halus.
Borang tersebut mengandungi 120 soalan yang dibahagikan kepada beberapa
bahagian seperti berikut:
(i)
Latar belakang diri pengadu atau mangsa;
(ii)
Keadaan emosi dan perasaan pengadu atau mangsa;
(iii)
Keadaan sosial pengadu atau mangsa;
(iv)
Keadaan fikiran pengadu atau mangsa semasa
jaga;
(v)
Keadaan fizikal pengadu atau mangsa semasa
tidur;
(vi) Latar belakang
keluarga pengadu atau mangsa;
(vii) Keadaan
rumahtangga pengadu atau mangsa (sekiranya sudah berumahtangga);
(viii) Keadaan
kediaman atau premis perniagaan pengadu atau
mangsa; dan
(ix)
Soalan khusus untuk pengadu atau mangsa wanita.
22.
Setelah menerima borang tersebut yang
diisi lengkap, Pegawai Penyiasat hendaklah membuat analisa untuk memastikan
bahawa simptom yang dialami pengadu atau
mangsa benar-benar berpunca akibat
gangguan makhluk halus. Sekiranya terdapat kemungkinan bahawa simptom
tersebut benar, maka pegawai tersebut bolehlah menjalankan sesi soal jawab bagi
mendapatkan maklumat lebih lanjut tentang punca sebenar gangguan tersebut.
23.
Dalam soal jawab ini, perkara-perkara
berikut mesti ditanya secara terperinci oleh pegawai penyiasat berkenaan perubahan mendadak kepada kehidupan mangsa sebelum dan selepas
mengalami gangguan yang merangkumi :
(i)
Kesihatan fizikal. Contohnya, jika mangsa seorang yang sihat,
tiba-tiba jatuh sakit tanpa diketahui puncanya.
(ii)
Kewarasan akal dan perasaan. Contohnya, jika mangsa seorang yang
rasional, tiba-tiba berubah menjadi tidak waras dan berfikiran yang
bukan-bukan. Jika mangsa yang bersifat penyayang tiba-tiba berubah menjadi
seorang yang pembenci.
(iii)
Tingkah laku dan tabiat. Jika mangsa seorang yang sabar dan
bertolak ansur tiba-tiba bertukar menjadi seorang yang pemarah dan pendendam.
(iv)
Rutin hidup seharian. Jika mangsa seorang yang rajin secara
tiba-tiba menjadi pemalas.
24.
Melalui jawapan yang
diberikan, pegawai penyiasat perlu meneliti sama ada perubahan-perubahan
tersebut adalah akibat perbuatan sihir atau faktor lain seperti saka keturunan,
amalan khurafat, kerasukan biasa atau kesan akibat perbomohan.
25.
Untuk menentukan apa yang
berlaku tadi adalah berpunca dari akibat disihir, biasanya:
(i)
Perubahan itu berlaku secara mendadak tanpa sebab;
(ii)
Perubahan tersebut hampir seratus peratus berlawanan dengan
keadaan asal mangsa sebelum disihir. Jika ditanya saudara atau kenalan yang
rapat dengannya, pasti mereka mengatakan bahawa itu bukanlah keadaan diri
mangsa yang mereka kenali.
(iii)
Perubahan tersebut berlaku setelah mangsa, sama ada secara sedar
atau tidak, melakukan sesuatu perkara yang menyebabkan mana-mana orang merasa
dengki, irihati, marah, dendam, hasad, meluat dan seumpamanya. Sebagai contoh,
pengadu mula jatuh sakit setelah dia menolak pinangan seorang lelaki yang
datang melamarnya.
26.
Pegawai penyiasat perlu menyiasat sama ada
mangsa, keluarga mangsa atau keturunannya pernah terlibat dalam amalan
perubatan tradisional, sihir, perbomohan atau apa-apa ilmu-ilmu berunsur mistik
dan kebatinan. Perkara ini sangat penting bagi menentukan sama ada gangguan
yang dialami oleh mangsa benar-benar berpunca dari sihir, bukan selainnya.
27.
Seorang pegawai penyiasat
perlu mahir untuk menentukan sama ada mangsa disihir atau diganggu saka. Antara
panduan untuk membezakan antara saka dan sihir ialah:
(i)
Gangguan saka biasanya menyeluruh ke
atas ahli keluarga dan simptom yang dialami oleh mereka hampir sama manakala
kesan serangan sihir hanya dialami oleh orang yang hendak di sihir sahaja.
(ii)
Gangguan saka berlaku apabila tuannya
meninggal dunia, atau sekiranya berlaku pelanggaran pantang larang atau
perjanjian dengan makhluk halus yang dibelanya. Berlainan pula dengan sihir. Ia
berlaku secara mendadak, biasanya selepas mangsa melakukan sesuatu yang
menyakiti hati seseorang.
(iii)
Saka biasanya berlaku melalui pewarisan
barang-barang kepunyaan tuan yang membela saka manakala sihir berlaku melalui
pemujaan makhluk halus dengan disertai bahan-bahan sihir yang tertentu.
28.
Pegawai penyiasat perlu
menyiasat sama ada mangsa pernah terlibat dalam amalan-amalan berbentuk kebatinan,
mistik dan luarbiasa seperti bertapa, pati geni dan
seumpamanya. Adakalanya simptom mangsa terkena sihir hampir menyamai simptom
akibat amalan khurafat. Cara mudah untuk membezakannya ialah simptom tersebut dialami mangsa setelah
beramal dengan suatu amalan mistik untuk satu tempoh.
29.
Pegawai penyiasat juga perlu menyiasat sama ada mangsa pernah
mendapatkan rawatan atau berjumpa dengan seseorang yang mendakwa mempunyai
kebolehan luar biasa untuk merawat penyakit misteri seperti bomoh, pawang, dukun,
tukang tilik dan ahli nujum. Adakalanya simptom mangsa terkena sihir hampir
menyamai simptom akibat amalan perbomohan. Cara mudah untuk membezakannya ialah
simptom tersebut dialami mangsa setelah
mendapatkan rawatan dari perawat-perawat tersebut.
30.
Sekiranya pengadu, semasa sesi soal jawab itu, ada menyatakan
pernah terjumpa sesuatu yang pelik seperti patung tergantung atau beras kunyit
di laluan masuk, bangkai haiwan yang dibakar atau digantung depan pagar, atau
telur mentah dibaling di laman rumah, atau yang seumpamanya, maka semua perkara
itu mesti diambil kira dalam siasatan dan disimpan sebagai bukti oleh pegawai
penyiasat. Besar kemungkinan bahan-bahan tersebut ada kaitan dengan kes. Ia
juga boleh membantu pakar bagi menentukan jenis sihir yang digunakan dan
individu yang mungkin terlibat.
31.
Selain pengadu,
individu-individu yang terdekat seperti ahli keluarga dan rakan-rakan rapat
beliau juga perlu ditemubual bagi mendapatkan maklumat yang lebih mendalam.
32.
Sekiranya Pegawai penyiasat mendapati,
berdasarkan maklumat yang diperolehi, bahawa pengadu atau saudara terdekatnya
memang terkena sihir, maka satu siasatan lanjut perlu dijalankan ke atas mangsa
bagi memastikan jenis sihir yang digunakan, bagaimana sihir itu dilakukan dan
siapa yang melakukannya.
Siasatan Lanjut
33.
Untuk melakukan
siasatan lanjut, bantuan dan kerjasama dari pengamal pengubatan Islam yang
diiktiraf oleh Majlis Perubatan
Tradisional dan Komplementari
diperlukan.
34.
Pegawai penyiasat perlu bekerjasama dengan
pengamal pengubatan Islam untuk mengenal pasti perkara-perkara berikut :
(i)
Simptom-simptom yang dialami oleh pengadu atau mangsa;
(ii)
Tanda-tanda yang terdapat pada tubuh pengadu atau mangsa;
(iii)
Perkataan yang disebut oleh pengadu atau mangsa semasa proses
rawatan;
(iv)
Bahan yang keluar daripada tubuh pengadu atau mangsa semasa
rawatan dijalankan;
(v)
Bahan yang digunakan.
35.
Bahan-bahan yang ditemui
dalam proses siasatan perlu diserahkan kepada pakar forensik untuk menentukan
kaitan antara pengadu atau mangsa dan bahan tersebut seperti cap jari, rambut,
darah dan sebagainya.
36.
Dalam proses rawatan yang
dilakukan oleh perawat ini, adakalanya pengadu atau mangsa akan pengsan atau
tidak sedar diri. Ini menunjukkan bahawa mangsa telah dikuasai oleh khadam
sihir. Antara tanda untuk mengenalinya ialah:
(i)
Suara mangsa berubah dari suara asalnya. Sebagai contoh, jika
mangsa seorang wanita, suaranya bertukar menjadi garau dan kasar persis suara
seorang lelaki. Sekiranya dia seorang yang muda, suaranya seperti suara orang
tua. Adakalanya mangsa bercakap menggunakan bahasa asing.
(ii)
Sikap dan perangai mangsa berubah sama sekali. Kalau beliau seorang
yang penyantun tiba-tiba berubah menjadi kasar, ganas dan bengis. Kalau dia
seorang yang bercakap lemah lembut tiba-tiba menengking, ketawa mengilai-ngilai
dan memarahi orang sekeliling dengan sesuka hati.
(iii)
Kekuatan fizikalnya bertambah dan kekuatan tersebut amat
luarbiasa. Kadang-kadang kekuatan seorang wanita yang dikuasai khadam sihir
menyamai dengan kekuatan 4 atau 5 orang lelaki.
(iv)
Matanya bersinar liar dan tidak berkelip-kelip, dan renungannya
kelihatan sangat tajam.
37.
Apabila ini berlaku, maklumat berkaitan kes ini lebih mudah untuk
diperolehi. Pegawai yang melakukan siasatan, dengan dibantu perawat, perlu
mengambil peluang ini untuk melakukan soal siasat terhadap khadam sihir yang
menyerang pengadu atau mangsa. Antara soalan yang mesti ditanya ialah:
(i)
Nama dan asalnya;
(ii)
Sama ada ia datang akibat dihantar ahli sihir atau disebabkan
pengadu atau mangsa yang mengganggunya; dan sekiranya ia dihantar oleh ahli
sihir, dengan siapa dia berkhidmat;
(iii)
Sebab ia menyerang pengadu atau mangsa;
(iv)
Jenis sihir yang dikenakan kepada pengadu atau mangsa, bahan sihir
yang digunakan dan tempat barang-barang tersebut diletakkan;
(v)
Cara ia memasuki tubuh pengadu atau mangsa dan di mana duduknya;
(vi)
Sama ada sihir itu dilakukan untuk tuannya atau untuk mana-mana
orang lain yang mendapatkan khidmatnya; dan di mana lokasinya;
(vii)
Cara hendak melepaskan pengadu atau mangsa dari sihirnya;
(viii)
Jenis upah atau ganjaran yang diterima sebagai balasan atas perjanjiannya
dengan penyihir; dan
(ix)
lain-lain maklumat yang difikirkan perlu.
38.
Sekiranya khadam sihir itu memberitahu jenis bahan yang digunakan
dan di mana kedudukannya, maka pegawai penyiasat boleh memastikan kebenaran
dakwaan khadam sihir tersebut dengan pergi ke lokasi yang dinyatakan dan
melakukan pengeledahan. Bahan-bahan tersebut boleh jadi ditanam, digantung,
ditabur, diikat, disiram, diselit, dibakar atau dipaku. Kebiasaannya
bahan-bahan tersebut memang ada kecuali ia telah reput akibat masa yang terlalu
lama.
39.
Sekiranya bahan yang dinyatakan itu ditemui, maka pakar forensik
hendaklah menjalankan ujian ke atas bahan tersebut untuk mengesan sebarang
petanda yang mempunyai kaitan dengan kes yang sedang disiasat. Sebagai contoh,
jenis-jenis bahan dan kuantiti yang digunakan, cap jari yang terdapat pada
bahan tersebut, apa-apa bahan yang berasal dari tubuh mangsa, atau apa sahaja
yang boleh dijadikan sebagai bahan bukti bahawa sihir tersebut telah dilakukan.
40.
Sebarang percakapan dan perbualan antara pengadu dan pegawai
penyiasat sepanjang siasatan berjalan hendaklah dirakamkan. Setiap aduan dan
hasil siasatan yang dibuat hendaklah dirahsiakan dan tidak boleh didedahkan
kepada orang selain pegawai penyiasat dan pendakwa sehinggalah orang tertuduh
dipertuduh di mahkamah atas sesuatu kesalahan. Ini bagi mengelakkan sebarang
salah tafsir terhadap pengadu.
41.
Sekiranya pegawai penyiasat
yang menjalankan siasatan berpuas hati berdasarkan maklumat dan bukti-bukti
yang diberikan kepadanya bahawa satu kesalahan berkaitan sihir telah dilakukan,
maka prosedur tangkapan, geledahan dan penyiasatan boleh dijalankan.
Prosedur Tangkapan
42.
Tangkapan adalah tindakan pertama yang diambil terhadap seseorang
yang dituduh melakukan sesuatu kesalahan tersebut. Oleh itu adalah penting
untuk memastikan tangkapan yang dibuat itu adalah sah di sisi undang-undang.
Persoalan sama ada satu tangkapan itu sah atau tidak adalah mustahak kerana ia
akan menentukan kesahihan tindakan-tindakan susulan yang akan diambil sewaktu
menjalankan siasatan. (Sila rujuk seksyen 10 Akta Tatacara Jenayah Syariah).
43.
Proses
menangkap seorang penjenayah yang mahir dalam ilmu sihir mungkin tidak semudah
menangkap penjenayah biasa. Oleh itu, para pegawai penyiasat perlu mematuhi
arahan dan prosedur yang telah ditetapkan. Sila rujuk Garis
Panduan Siasatan, Tangkapan, Geledahan Dan Sitaan Bagi Kesalahan Berkaitan
Amalan Sihir di Lampiran G.
44.
Sekiranya orang yang
hendak ditangkap menghalang dengan apa cara jua usaha untuk menangkapnya atau
cuba mengelakkan tangkapan, mana-mana pegawai penguatkuasa agama atau polis
atau mana-mana orang lain boleh menggunakan apa jua cara untuk menangkapnya,
termasuk menggunakan kekerasan yang berpatutan, tetapi tidak melampau hingga
menyebabkan kematian.
45.
Apabila
seorang suspek ditangkap, maka dia boleh ditahan di balai polis bagi tujuan
siasatan dalam tempoh yang tidak melebihi 24 jam.
46.
Penggeledahan
perlu disertai oleh seorang pengamal pengubatan Islam yang diiktiraf. Sekiranya pegawai-pegawai
yang ingin menangkap pengamal sihir mengalami kesukaran untuk melaksanakannya,
maka mereka perlu mendapatkan pandangan dan kerjasama dari pengamal tersebut
tentang kaedah-kaedah dan langkah-langkah yang perlu diambil bagi membolehkan
tangkapan itu dibuat.
Prosedur Geledahan
47.
Maklumat yang diperolehi
dari siasatan dan siasatan lanjut boleh digunakan untuk mengetahui lokasi
bahan-bahan yang digunakan dalam upacara sihir. Berdasarkan maklumat tersebut,
pegawai penyiasat perlu melakukan penggeledahan ke atas premis atau lokasi
tersebut. Selain mencari bukti-bukti yang mempunyai kaitan dengan kesalahan
yang dilakukan, penggeledahan ini juga bertujuan untuk melepaskan mangsa dari
ikatan sihir.
48.
Penggeledahan pada premis
adalah dalam dua bentuk:
(i)
Penggeledahan ke atas lokasi bahan-bahan sihir diletak.
Kebiasaannya, bahan-bahan sihir lazimnya
ditanam atau ditabur dilaluan mangsa atau di sekitar kediaman mangsa, disapu
pada barang-barang kepunyaan mangsa, digantung atau diselit di mana-mana premis
mangsa atau tempat yang jauh, dibuang ke dalam perigi buta atau di mana tempat
yang difikir dapat memberi kesan yang kuat (seperti di bawah dapur, di bawah
tilam) atau susah untuk ditemui (telaga buta). Bagi memudahkan siasatan,
kerjasama unit forensik amat diperlukan bagi mengenalpasti bahan yang digunakan,
cap jari yang terdapat pada bahan tersebut sekiranya ada, tempoh ianya berada
di situ dan apa-apa petunjuk yang boleh dihubungkait dengan perlakuan sihir.
(ii) Penggeledahan premis kediaman
tukang sihir atau pusat upacara sihir.
Penggeledahan ini perlu
dilakukan bagi mendapatkan bahan-bahan yang digunakan oleh tukang sihir untuk
menjalankan upacara sihir. Bahan-bahan tersebut menjadi bukti yang kuat bahawa
orang yang ditangkap itu sememangnya tukang sihir. Kerjasama pengamal pengubatan Islam diperlukan bagi
mengenal pasti bahan-bahan yang terdapat dalam premis tersebut dan
signifikannya dalam amalan sihir.
Pemeriksaan dan Penyitaan
49.
Pegawai penyiasat juga
perlu diberi kuasa untuk melakukan pemeriksaan pada tubuh orang yang ditangkap.
Sekiranya OYDS yang ditangkap disyaki pengamal sihir, maka apa-apa sahaja bahan
yang terdapat pada tubuh OYDS, yang dipercayai mempunyai kaitan dengan jenayah
sihir boleh disita sehinggalah OYDS yang ditangkap itu dilepaskan dari sebarang
pertuduhan. Antara bahan yang mungkin dijumpai pada tubuh OYDS ialah tangkal,
azimat, pakaian atau bahan-bahan berbentuk rajah yang diperbuat dari kulit
binatang atau yang seumpama dengannya. Sila rujuk Panduan Bahan-Bahan Sihir
Yang Perlu Disita di Lampiran H.
50.
Setelah
siasatan selesai dilakukan dan apabila segala butiran siasatan telah lengkap,
maka kertas siasatan yang disediakan hendaklah diserahkan kepada Ketua Pendakwa
Syarie. Pada peringkat ini, adalah
menjadi tanggungjawab pegawai penyiasat untuk membentangkan hasil siasatan dan mengemukakan
segala keterangan bagi menjustifikasikan tindakan seterusnya yang akan diambil.
Pemakaian jenis keterangan yang boleh menjadi bahan bukti
dan diterima pakai di dalam perbicaraan mahkamah.
51.
Proses memberi dan menerima keterangan dalam mahkamah bagi kes-kes
jenayah adalah antara proses yang rumit kerana kerelevanan fakta yang
dikemukakan sangat mempengaruhi keputusan hakim.
52.
Bagi tujuan memastikan mekanisma yang digunakan dalam proses
memberi keterangan dalam mahkamah dapat disesuaikan dengan situasi dan keadaan
kes, maka terdapat empat (4) kaedah yang boleh diguna pakai iaitu:
(i)
Keterangan lisan;
Keterangan lisan adalah keterangan secara langsung sama ada dari
pengamal sihir itu sendiri berupa pengakuan, atau keterangan lisan dari mangsa,
saksi yang melihat kejadian atau saksi pakar;
(ii) Keterangan dokumentar;
Keterangan dokumentar ialah keterangan dalam bentuk dokumen yang
ketara seperti laporan pakar perubatan, fotograf, video atau apa-apa rakaman
elektronik atau digital.
(iii) Keterangan fizikal;
Keterangan fizikal ialah keterangan yang terdapat pada bahan-bahan
yang dijumpai di lokasi kejadian atau pada tubuh mangsa dan seumpamanya dan
termasuk lawatan ke tempat kejadian.
(iv) Keterangan mengikut keadaan (qarinah).
Keterangan mengikut keadaan ialah keterangan yang relevan kepada
fakta persoalan. Contohnya:
(a)
Jika isu yang timbul, adakah A menyihir B, maka fakta A bermusuhan
dengan B adalah qarinah.
(b)
B disihir oleh C (pengamal sihir) atas permintaan A. Maka, fakta A
bermusuhan dengan B, A bertemu dengan C dan C memiliki barang-barang kepunyaan
B, adalah qarinah.
Pengakuan
53.
Pengakuan salah ialah pengakuan yang dibuat pada bila-bila masa
oleh OYDS atas suatu kesalahan, menyatakan atau menyarankan kesimpulan bahawa
dia telah melakukan kesalahan itu. Jika tertuduh dalam keadaan yang waras dan
berumur dewasa membuat pengakuan bahawa beliau adalah seorang pengamal sihir
dan telah melakukan jenayah dengan menggunakan sihir, maka pengakuan sedemikian
membolehkan pensabitan dikenakan terhadapnya.
54.
Pengakuan hendaklah memenuhi
kehendak peruntukan berikut:
(i)
Seksyen 18 Akta Keterangan Mahkamah Syariah (Wilayah-Wilayah
Persekutuan)1997 [Akta 561] ;
(ii) Seksyen 17(1) Akta 561; dan
(iii) Seksyen 17(2) dibaca bersama
seksyen 62 Akta Tatacara Jenayah Syariah (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1997
[Akta 560].
55.
Sekiranya pengakuan dibuat
dalam mahkamah, sebelum sesuatu pengakuan direkodkan, seorang hakim mesti
memastikan bahawa tertuduh faham akan jenis dan akibat daripada pengakuannya
dan ianya dibuat secara sukarela.
Keterangan Saksi
56.
Keterangan saksi merupakan salah satu cara
pembuktian yang diterima mahkamah dalam kes jenayah. Melalui cara ini, individu
yang berkemungkinan mempunyai kaitan dengan jenayah yang dilakukan akan
dipanggil bagi memberikan keterangan. Bagi tujuan pembuktian melalui saksi
dalam kes jenayah sihir, terdapat 2 kategori saksi yang boleh dipanggil untuk
memberi keterangan:
(i)
Saksi yang menjalankan penyiasatan, penggeledahan dan tangkapan
Saksi ini terdiri daripada pegawai penyiasat yang menjalankan
siasatan. Begitu juga pegawai yang melakukan penggeledahan ke lokasi-lokasi
yang disyaki menjadi tempat dijalankan jenayah sihir atau disimpan
barang-barang sihir, pegawai yang melakukan tangkapan ke atas pengamal sihir,
pegawai yang menjalankan ujian pengesanan ke atas bahan sihir dan pegawai yang
memperolehi maklumat dari pengadu atau mangsa. Keterangan yang dikemukakan oleh
mereka boleh disokong dengan apa-apa catatan, dokumen, ujikaji atau rakaman
yang dibuat sepanjang siasatan dijalankan.
(ii) Saksi biasa
Saksi ini terdiri dari ahli keluarga atau
kenalan rapat mangsa yang mempunyai pengetahuan tentang apa yang berlaku kepada
diri mangsa. Selain itu, mana-mana orang yang berada di tempat kejadian, atau
melihat OYDS melakukan sesuatu yang dikira sebagai amalan sihir juga boleh
dipanggil bagi memberikan keterangan. Keterangan mereka boleh diberikan dalam
bentuk lisan.
(iii)
Agen Pemerangkap
Dalam membuktikan kesalahan sihir yang
agak rumit ini, adalah disarankan agar khidmat agen pemerangkap (agent
provocateur) digunapakai. Isu agent provocateur acap kali
dibangkitkan di mahkamah Sivil atas alasan bukti yang diperolehi hasil dari
‘pemerangkapan’ (entrapment) tidak boleh digunapakai kerana ianya diperolehi
secara tidak sah. Mahkamah Agung dalam
kes Ramli Bin Kechik v PP [1986] 2 MLJ 33 telah memutuskan bahawa
hujah dalihan pemerangkapan (entrapment as a defence) tidak diterimapakai
berdasarkan keputusan Privy Council dalam kes R v Sang [1980] AC 402.
Berdasarkan kitab Qawa’id al-Ahkam yang dikarang oleh Sheikh Izzuddin Ibn Salam, bolehlah
dirumuskan bahawa terdapat maslahah yang lebih besar dalam penggunaan agent provocateur (iaitu untuk menjaga
akidah) walaupun terdapat mafsadah pada zahirnya. Adalah
disarankan agar peruntukan yang jelas dimasukkan dalam peruntukan kesalahan berkaitan
amalan sihir mengenai pemakaian agen pemerangkapan ini. Contoh terbaik adalah
seksyen 40A Akta Dadah Merbahaya 1952 (Dangerous
Drugs Act 1952).
Keterangan Saksi Pakar
57.
Keterangan saksi pakar sangat membantu hakim dalam menilai
bukti-bukti yang melibatkan sains dan teknikal. Seksyen 33 Akta 561 memberi
kuasa kepada mahkamah untuk memanggil saksi pakar dalam sesuatu perkara sama
ada mengenai undang-undang negara asing atau mengenai sains atau seni, atau
tentang identiti atau ketulenan tulisan tangan atau cap jari untuk memberikan
pendapat mereka bagi tujuan memudahkan pembuktian dalam penyiasatan.
58.
Syarat utama untuk menjadi
pakar ialah seseorang itu mesti berkemahiran dan kemahiran tersebut mesti
dibuktikan kepada mahkamah. Kemahiran tersebut tidak semestinya melalui
pendidikan dan pengajian khusus, tetapi juga melalui pengalaman. Hakim
mempunyai kuasa untuk menerima keterangan seseorang pakar atau menolaknya.
59.
Saranan oleh YAA Hakim
Mahkamah Rayuan Shariah dalam kes Mustafa Batcha lwn Habeba Abd Rahman [1410] JH 41 supaya dukun yang merawat perayu diminta memberi keterangan dan diterima
sebagai pendapat pakar (ra’yu al khabir) menunjukkan keperluan pakar
dalam bidang ini.
60.
Menurut
sesetengah ulama dari Mazab Shafie, sekiranya seorang ahli sihir berkata: “Aku
telah menyihirnya dengan cara begini” dan ia disaksikan oleh dua orang
saksi, yang dahulunya adalah ahli sihir tetapi telah bertaubat darinya, dan
kedua-duanya mengesahkan bahawa cara yang digunakan itu boleh menyebabkan
kematian ke atas mangsanya, maka penyaksian oleh dua orang bekas ahli sihir
tersebut boleh digunakan untuk membuktikan dakwaan. Inilah pendapat Ibn Rifa’ah
sebagaimana yang disebutkan oleh Khatib Sharbiniy dalam kitab Mughni al-Muhtaj.
Keterangan Dokumentar
61.
Seksyen 3 Akta 561 telah meluaskan lagi skop
keterangan dokumentar. Foto dan rakaman video boleh dikemukakan sebagai
keterangan dokumentar.
62.
Sebarang dokumen yang
dikemukakan oleh mana-mana saksi boleh dijadikan sebagai keterangan. Sebagai
contoh, laporan perubatan oleh doktor perubatan yang menyatakan bahawa mangsa
tidak mengalami masalah kesihatan sedangkan keadaan fizikal mangsa menunjukkan
sebaliknya.
63.
Sebarang bahan, alat,
kesan yang mempunyai kaitan dengan amalan sihir yang ditemui oleh pegawai
penyiasat boleh dikemukakan kepada mahkamah sebagai keterangan.
Keterangan Mengikut Keadaan
64.
Kewujudan sesuatu petunjuk sama ada melalui rentetan kejadian yang
berlaku (part of the same transaction) atau bahan-bahan tertentu yang
mempunyai kaitan dengan kejadian boleh menjadi qarinah dalam mahkamah. Dalam
sistem perundangan sivil, keterangan mengikut keadaan ini diterima pakai dalam
proses pensabitan jenayah di mahkamah dan biasanya ianya boleh digunakan untuk
menyokong dengan keterangan dari saksi atau pendapat pakar.
65.
Keterangan mengikut keadaan bagi jenayah sihir boleh wujud dalam
rentetan daripada keadaan berikut :
(i)
Mangsa telah melakukan sesuatu perbuatan yang menyebabkan penyihir
merasa irihati, sakit hati, dengki, dendam, cemburu, marah, benci, meluat dan
seumpamanya. Sebagai contoh, mangsa telah dinaikkan pangkat; mangsa telah
menolak pinangan orang; mangsa telah berjaya dalam perniagaan atau pelajaran;
mangsa telah memarahi atau membuang pekerja; mangsa memadukan isteri atau
mangsa ialah isteri yang dimadukan; mangsa memberi layanan yang tidak sama
kepada kakitangan dan yang seumpamanya (Rujuk seksyen 6, 7 dan 8 Akta 561).
(ii)
Apabila keadaan (i) telah berlaku, OYDS didapati pernah, sama ada
dengan lisan atau perbuatan, membuat satu isyarat yang difahami oleh mangsa,
sebagai ugutan untuk melakukan sihir; atau mungkin dilihat pernah melakukan
sesuatu yang mempunyai kaitan dengan amalan sihir seperti menabur sesuatu di
sekeliling rumah mangsa, atau dilihat menemui seorang tukang sihir dengan
membawa apa-apa yang mempunyai kaitan dengan sihir (Rujuk Seksyen 11 Akta 561).
(iii)
Apabila keadaan-keadaan (ii) di atas wujud, mangsa tiba-tiba
mengalami hal-hal luarbiasa dan aneh seperti kerap mengalami mimpi ngeri,
melihat bayangan yang menakutkan; atau berlaku perkara-perkara pelik seperti
penemuan bangkai ayam atau burung tanpa berkepala, langau berkeliaran dan
cermin rumah tiba-tiba pecah meletup (Rujuk Seksyen 7 Akta 561).
(iv)
Apabila kejadian (iii) telah berlaku, mangsa mula menunjukkan
perubahan ketara sama ada dari segi fizikal mahupun mental, emosi dan perasaan,
prestasi kerja dan perniagaan, hubungan sosial dan rumahtangga dan lain-lain
yang berkaitan (Rujuk Seksyen 7 Akta 561).
Pemakaian prinsip anggapan (presumption)
66.
Penemuan bahan-bahan yang
biasa digunakan dalam amalan sihir dalam milikan seseorang boleh menjadi bukti
anggapan (presumptive proof) bahawa
pemiliknya adalah pengamal ilmu sihir. Sebagai contoh tengkorak manusia, bilik
khas yang mengandungi alatan pemujaan dan sebagainya.
67.
Kaedah anggapan (presumption) boleh digunakan
apabila pra syarat berikut telah dipenuhi:
(a)
Anggapan tersebut boleh disanggah (rebuttable) dan sanggahan tersebut
bersifat human possibility; dan
(b)
Anggapan tidak memerlukan kadar pembuktian yang
tinggi.
68.
Seksyen 82, Akta
Keterangan Mahkamah Syariah (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1997 memperuntukkan
bahawa mahkamah
boleh menganggap kewujudan apa-apa fakta yang difikirkannya mungkin telah
berlaku, setelah mengambil perhatian akan perjalanan biasa kejadian semula
jadi, kelakuan manusia, dan urusan awam dan persendirian, dalam hubungannya
dengan fakta kes yang tertentu itu. Justeru, berdasarkan provisi tersebut, maka
seseorang yang ada dalam miliknya barang-barang yang
lazimnya digunapakai untuk tujuan sihir boleh dianggap sebagai penyihir atau
mengamalkan sihir, melainkan jika dia boleh menerangkan bagaimana barang itu
berada dalam miliknya.
69.
Dalam penggulungan perbicaraan, mahkamah hendaklah menimbangkan
kesemua keterangan yang dikemukakan di hadapannya dan hendaklah memutuskan sama
ada pendakwa telah membuktikan kesnya hingga tiada keraguan munasabah. Jika
mahkamah mendapati bahawa pendakwa telah berjaya membuktikan kesnya hingga
tiada keraguan munasabah, maka mahkamah akan mensabitkan tertuduh atas
kesalahan tersebut. Jika sebaliknya, maka tertuduh hendaklah dibebaskan.
70.
Bagi
tujuan pembuktian di dalam mahkamah, cara yang berunsur mistik, misteri, aneh,
luarbiasa yang tidak dapat disokong dengan keterangan oleh pengamal pengubatan
Islam atau pakar forensik tidak akan diterima.
Mewujudkan dan mengiktiraf kepakaran berkaitan amalan sihir
71.
Kepakaran dalam bidang forensik sihir perlu
dibangun bagi membantu pihak mahkamah untuk mencapai satu keputusan yang adil.
Untuk mengiktiraf kepakaran dalam bidang ini, adalah
dicadangkan agar diwujudkan satu jaringan kepakaran antara bidang-bidang yang berikut:
(i)
Pakar perubatan;
Khidmat pakar perubatan diperlukan bagi mengesahkan keadaan fizikal pengadu
atau mangsa.
(ii)
Pakar psikiatrik;
Khidmat pakar psikiatrik diperlukan bagi mengesahkan keadaan mental pengadu
atau mangsa.
(iii)
Pakar forensik;
Khidmat
pakar forensik diperlukan untuk membantu mengenalpasti kesan atau petunjuk
biologi yang terdapat pada peralatan dan bahan yang ditemui oleh pasukan
penyiasat.
(iv)
Pengamal pengubatan Islam;
Khidmat pengamal pengubatan Islam diperlukan bagi membantu pihak penyiasat
dalam usaha mendapatkan maklumat daripada pengadu atau mangsa sihir selain
membantu operasi dan memberi pandangan pakar. Keterangan pakar ini diperlukan bagi mengenal
pasti bahan-bahan yang digunakan dalam amalan sihir seperti darah, rambut,
kaca, senjata, simpulan, bacaan mantera, pemujaan dan sebagainya.
72.
Berhubung dengan pengiktirafan kepakaran
dalam bidang pengubatan Islam, seksyen 23 Akta Perubatan Tradisional dan
Komplementari 2013 memperuntukkan bahawa setiap pengamal Perubatan Tradisional
dan Komplementari wajib berdaftar dengan Majlis Perubatan Tradisional dan
Komplementari. Oleh itu, sesiapa yang diperakukan sebagai pengamal berdaftar
PT&K boleh dipanggil sebagai saksi untuk memberi keterangan di dalam
mahkamah.
73.
Majlis Perubatan Tradisional dan
Komplementari akan diwujudkan apabila Akta PT&K 2013 dikuatkuasa kelak.
Justeru, dicadangkan agar diwujudkan satu daftar pengamal Pengubatan Islam bagi
mengenal pasti daftar pakar-pakar pengamal berdaftar. Ini akan membantu dalam
keterangan pakar dengan saranan Majlis PT&K.
Peranan Pengamal Pengubatan Islam
74.
Pengamal-pengamal pengubatan Islam ini yang diiktiraf oleh Majlis Perubatan Tradisional dan
Komplementari akan mempunyai peranan untuk :
(i)
menasihati pegawai penyiasat tentang segala aspek dan permasalahan
yang berhubung kait dengan ilmu dan amalan sihir;
(ii) menyediakan panduan yang perlu
dipatuhi oleh pegawai penyiasat dalam menjalankan siasatan ke atas kes-kes
berkaitan jenayah sihir;
(iii) memberi pemahaman kepada pegawai
penyiasat dari aspek penyediaan diri sama ada fizikal dan mental, ritual dan
spiritual selain pengetahuan-pengetahuan yang dihubung kait dengan amalan
sihir;
(iv) menjalankan rawatan pemulihan
kepada mangsa atau pengadu sekiranya diminta oleh pegawai penyiasat;
(v) menjadi rujukan bagi membantu
pegawai penyiasat untuk melakukan siasatan khas ke atas mangsa sihir; dan
(vi) memberi dan mengemukakan pendapat
serta kepakarannya di dalam mahkamah, sekiranya diperlukan.
75.
Pengamal-pengamal pengubatan Islam yang dijadikan rujukan mestilah
seorang individu yang mempunyai integriti, kredibiliti dan reputasi yang baik,
sama ada dari segi akademik atau pengalaman yang luas. Beliau juga perlu
mempunyai kebolehan untuk menjelaskan selok belok ilmu sihir. Beliau perlu
mempunyai latar belakang yang bersih dari terlibat dalam apa-apa bentuk
penyelewengan dan pemesongan fahaman agama dan akhlak, apa-apa perbuatan yang
tidak bermoral atau bertentangan dengan adat.
76.
Pengiktirafan kepada kepakaran dalam bidang jenayah sihir ini
perlu diberikan perhatian khusus memandangkan ianya akan memberi satu impak
yang positif kepada sistem perundangan di Malaysia. Usaha untuk mewujudkan
tenaga pakar yang berkemahiran dalam membanteras serta mencegah jenayah sihir
ini juga sangat penting.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan